Nota Ringkas Bahasa Melayu STPM: Pengimbuhan, Penggandaan, Pemajmukan, Pengakroniman (4.3 Proses pembentukan kata)

Berikut ialah nota lengkap dan ringkas untuk tajuk 4.3 Proses Pembentukan Kata, yang merangkumi pengimbuhan, pemajmukan, penggandaan dan pengakroniman — sesuai untuk pelajar STPM atau Tingkatan 6.

---

✅ 4.3 Proses Pembentukan Kata

Proses pembentukan kata merujuk kepada cara kata baru dibentuk daripada kata dasar melalui beberapa kaedah linguistik, seperti pengimbuhan, pemajmukan, penggandaan, dan pengakroniman.

---

📌 4.3.1 Pengimbuhan

➤ Jenis Imbuhan Berdasarkan Golongan Kata

Jenis Kata	Contoh Imbuhan
Kata Nama	pe-, ke-...-an, per-
Kata Kerja	me-, di-, memper-
Kata Adjektif	ter-, se-, ke-

---

🧠 Fungsi Imbuhan:

1. Penetap golongan kata – Contohnya: ajar (kata kerja) → pengajar (kata nama).

2. Pengubah golongan kata – Menukarkan kelas kata dasar kepada golongan kata lain.

---

📝 Makna Imbuhan

🔹 Imbuhan Kata Nama:

1. Orang/alat/tempat – penulis, pembuka, kedai

2. Hal keadaan – kejujuran, kemiskinan

3. Proses perbuatan – pengajaran, pemikiran

🔹 Imbuhan Kata Kerja:

1. Lokatif – menyimpan dalam, menanam di

2. Benefaktif – membacakan, memasakkan

3. Kausatif – menyedihkan, membahagiakan

4. Refleksif – membelikan diri sendiri, membersihkan diri

🔹 Imbuhan Kata Adjektif:

1. Darjah penghabisan – terbaik, terpantas

2. Darjah perbandingan – lebih cantik, kurang tinggi

3. Keadaan/sifat – keindahan, kebahagiaan

---

📌 4.3.2 Pemajmukan

Kata majmuk ialah gabungan dua atau lebih kata dasar yang membentuk satu makna baharu dan dieja terpisah.

✅ Jenis Kata Majmuk:

1. Rangkaian kata bebas – rumah sakit, kereta api

2. Istilah khusus (bidang ilmiah) – dunia siber, pembangunan lestari

3. Simpulan bahasa – kaki ayam, ringan tulang, makan angin

---

📌 4.3.3 Penggandaan

Kata ganda ialah kata yang diulang untuk membentuk makna tertentu.

✅ Jenis Penggandaan:

1. Penuh – ulang seluruh kata dasar
   ➤ rumah-rumah, kawan-kawan

2. Sebahagian (separa) – ulang sebahagian kata
   ➤ lelaki, tetamu, pepohon

3. Berentak – ulang dengan perubahan bunyi
   ➤ sayur-mayur, kuih-muih, ramah-tamah

4. Ganda semu – kelihatan seperti ganda, tapi tidak wujud kata dasarnya
   ➤ langit-langit, ubat-ubatan

🧠 Makna Penggandaan Berdasarkan Golongan Kata:

Golongan Kata	Makna
Kata Nama	Banyak, pelbagai – buku-buku
Kata Kerja	Berulang, banyak tindakan – lari-lari
Kata Adjektif	Lebih intensiti – besar-besar, halus-halus

---

📌 4.3.4 Pengakroniman

Kata akronim ialah gabungan beberapa perkataan yang disingkatkan menjadi satu perkataan baharu.

✅ Jenis dan Contoh Pembentukan Akronim:

Kaedah Pembentukan	Contoh
(a) Huruf awal	ABIM, MARA, MIDA
(b) Suku kata + suku kata	PUSPANITA (Pusat Wanita dan Keluarga)
(c) Suku kata + huruf awal	Tabika (Taman bimbingan kanak-kanak)
(d) Suku kata + perkataan penuh	KOMAS (Komunikasi masyarakat)
(e) Gabungan bebas	SPRM (Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia)

📝 Akronim disebut sebagai satu perkataan utuh, manakala singkatan disebut mengikut huruf.
Contoh: ABIM (akronim) vs MPM (singkatan huruf)

---

🎯 Kemahiran Pelajar Perlu Kuasai:

✅ Mengenal pasti, membezakan, dan mengkategorikan proses pembentukan kata
✅ Memberi contoh berdasarkan jenis dan fungsi imbuhan
✅ Mengenal pasti jenis kata ganda, kata majmuk dan kata akronim
✅ Menggunakan perkataan yang telah melalui proses pembentukan dalam ayat
✅ Membetulkan kesalahan dalam penggunaan kata terbitan

---